احتمالاً بارها نام ترموسات یخچال را شنیده‌اید. همه یخچال‌ها چه یخچال‌های صنعتی و چه خانگی همگی دارای این قطعه هستند. ترموستات یخچال‌های فروشگاهی که به آن دماپای نیز گفته می‌شود، وظیفه کنترل و تنظیم دمای داخل یخچال را بر عهده دارد. زمانی که یخچال استارت می‌خورد و ترموسات شروع به فعالیت می‌کند، سیال مبرد در داخل اوپراتور شروع به چرخش می‌کند در نتیجه این فرآیند دمای درون یخچال کاهش پیدا می‌کند. اما شاید سوال باشد تا چه زمانی این فرآیند باید صورت بگیرد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت: اینکه چه زمامی موتور یخچال شروع به کار کند و چه زمانی از کار بیفتد توسط یک قطعه به نام کنترلر انجام می‌گیرد. در حقیقت کنترلر یک قطعه مکانیکی است که وظیفه قطع و وصل جریان را در یخچال برعهده دارد. به همین دلیل پس از انجام این فرآیند دمای محفظه‌ی یخچال تنظیم می‌شود. در این مقاله از کیمیاتندیس قصد داریم درباره ترموستات یخچال‌های فروشگاهی، کاربرد و علائم خرابی آن صحبت کنیم پس با ما همراه باشید.
آشنایی با ترموستات یخچال‌های فروشگاهی
ترموستات یخچال‌های فروشگاهی با نام‌های مختلفی شناخته می‌شود. برخی از آنها عبارتند از: رله دما، دماپا یا کنترلر. این یک قطعه مکانیکی است که در پشت یخچال فروشگاهی دقیقاً جایی نزدیک به محفظه‌ی کمپرسور نصب می‌شود. در واقع این قطعه وظیفه مدیریت عملکرد کمپرسور یا موتور یخپال را برعهده دارد. یکی دیگر از وظایف مهمی که دماپاها در یخچال‌های فروشگاهی برعهده دارند این است که این قطعه غیرمستقیم دمای محفظه‌ی یخچال را تنظیم و ثابت نگه می‌دارد. احتمالاً بارها در سکوت فروشگاه صدای تق تق روشن و خاموش شدن کمپرسور یخچال را شنیده‌اید هنگامی که کمپرسور پیاپی خاموش و روشن می‌شود دمای محفظه یخچال کنترل می‌شود. همه مدل یخچال‌ها چه خانگی و چه یخچال‌های صنعتی و فروشگاهی دارای سیستم تنظیم دما هستند.
هنگامی که یخچال فعالیت خود را شروع می‌کند، سیکل تبریدی یخچال نیز شروع به کار می‌کند در این صورت مقداری از دمای یخچال را پایین می‌آورد. هنگمی که از دمای مورد نیاز یخچال حاصل شد، سیستم سرمایشی یخچال باید توانایی کنترل این دما را داشته باشد. سیستم سرمایشی یخچال باید دمای محفظه یخچال را پیوسته خنک نگه دارد. چرا که با هر بار باز و بسته شدن درب هوای گرم زیادی وارد یخچال خواهد شد. یخچال‌های فروشگاهی هرروزه توسط هزاران هزار نفر باز و بسته می‌شوند از این رو سیستم سرمایشی این مدل از یخچال‌ها بسیار مهم است. همچنین دمای محیط اطراف کاملاً روی دمای محیط اطراف تاثیرگذار است به همین دلیل اگر دمای اطراف بسیار گرم باشد باعث گرم شدن محفظه داخلی یخچال فروشگاهی می‌شود. در صورتی که هوای محیط فروشگاه گرم شود، رله دما به کمپرسور دستور می‌دهد تا مجدداً شروع به کار کند. پس از این که دمای محفظه یخچال به دمای مطلوب رسید ترموستات این سری دستور به قطع شدن می‌دهد. در یخچال‌های فروشگاه و صنعتی قدیمی قبلاً دمای یخچال با استفاده از یک ابزار پیچی مانند، صورت می‌گرفت اما امروزه برای تنظیم دما از نمایشگرهای دیجیتال استفاده می‌شود و فرد با زدن یک دکمه یا لمس صفحه نمایش روی یخچال می‌تواند دمای آن را تنظیم نماید.
آشنایی با انواع ترموستات‌های یخچال
ترموستات‌ها انواع گوناگونی دارند. شاید برای شما سوال باشد آیا لازم است با سازوکار همه‌ی آنها آشنا شد؟ در پاسخ به این سوال می‌توانیم اینگونه بگوییم که خیر آشنایی با ساز و کار دقیق همه یخچال‌های صنعتی مهم نیست. اما دانستن برخی از نکات مهم برای آنها بسیار حائز اهمیت است. در فروشگاه شما ممکن است محصولات بسیار زیادی وجود داشته باشند از این رو سالم ماندن آنها بسیار حائز اهمیت است. پس اگر شما با ساز و کار ابتدایی یخچال فروشگاهی خود آشنا باشید مشکلات آن را می‌توانید به سرعت تشخیص دهید که همین امر موجب می‌شود برای حل عیب و ایراد آن به سریعاً شخصی را بیاورید.
همان گونه که در بالا هم ذکر کردیم، اساس کار کلی ترموستات یخچال‌های فروشگاهی، قطع و وصل کردن جریان کمپرسور است. شاید این کار از دید ما بسیار ساده به نظر برسد اما باید بگوییم اینطوری نیست چرا که همین یک کار کوچک را می‌توان با دستورالعمل‌های مختلفی انجام داد. در طراحی ترموستات‌ها از دستورالعمل‌های گوناگونی برای قطع و وصل جریان به کار گرفته شده است. به طور کلی امروزه تمامی کنترلرهای یخچال‌های فروشگاهی به دو دسته قطبی یا الکتریکی طراحی شده است. ما در ادامه این مقاله از کیمیاتندیس شما را با انواع ترموستات‌ها و همچنین انواع آن صحبت کرده‌ایم پس با ما همراه باشید.
ترموستات‌های دو قطبی
امروزه ساده‌ترین نوع ترموستات‌های بازار، به دو قطبی معروف هستند. در طراحی ترموستات‌های دو قطبی از دو فلز رسانا با ضریب انبساطی متفاوت استفاده شده است. طراحی این مدل از ترموستات‌های یخچال‌های فروشگاهی به گونه‌ی است که دو فلز به یکدیگر چسبیده‌اند. دو فلز چسبیده به هم در تماس با دمای محفظه‌ی درونی یخچال قرار می‌گیرد.
بین ضریب انبساط این دو فلز یک تفاوتی وجود دارد که سبب می‌شود تا در هنگام تغییر دما یکی از این دو به نسبت دومی سریع‌تر واکنش نشان دهد. به عنوان مثال هنگامی که دما بالا می‌رود با بالا رفتن دما انبساط اتفاق می‌افتد. در این صورت کلید دماپا روشن می‌شود و کمپرسور یخچال صنعتی شروع به کار می‌کند. پس از به کار افتادن کمپرسور دوباره دمای محفظه پایین‌تر می‌آید که در نتیجه فلز دچار انقباض شده و در راستای این انقباض کمپرسور قطع شده و خاموش می‌شود.
کنترلرهای دیجیتالی یا الکتریکی
بیشتر ترموسات‌هایی که امروزه در بازار موجود هستند از انوع دیجیتالی یا الکتریکی هستند. در این مدل از ترموستات‌ها از یک فلز نیمه هادی استفاده شده است. این فلز در دماهای مختلف قدرت رسانایی متفاوتی دارد. طراحی این مدل به گونه‌ای است که در کنار فلز نیمه‌هادی یک کنترلر دیجیتالی هم وجود دارد که کار آن رابطه‌ی دمایی بین فلز نیمه هادی و دمای داخلی محفظه یخچال فروشگاهی است. همچنین این جز کوچک به عبارتی رابط بین ترموستات و کمپرسور نیز است. این واحد الکترونیکی کوچک به کمپرسور دستور می‌دهد چه زمانی روشن یا خاموش شود.
چرا خرابی رله دما را در یخچال‌های فروشگاهی باید جدی گرفت؟
با توجه به روشن بودن شبانه روزی یخچال‌ها در فروشگاه طبیعی و رایج است که به مرور زمان ترموستات آنها خراب شود. اگر با این مشکل روبرو شوید شما تنها دو راه دارید یا آن را تعمیر کنید یا تعویض کنید. به عنوان مثال اگر ترموستات دچار مشکل شود و کمپرسور یخچال به صورت مستمر کار نکند در نتیجه کمپرسور یخچال به صورت مستمر کار نمی‌کند. به همین دلیل دمای یخچال فروشگاهی در این حالت بیش از اندازه کاهش پیدا کرده در نتیجه تمامی محصولات داخل آن دچار مشکل خواهد شد و ضرر بزرگی به فروشگاه وارد خواهد شد.
در حالت دیگر اگر موتور کمپرسور به صورت دائم فعالیت کند ممکن است بسوزد و یا کلاً از کار بیفتد در این حالت خسارت دو برابری به فروشگاه وارد خواهد شد.
حالت دیگر این است که ممکن است کنترلر دچار مشکل شود در نتیجه کمپرسور هیچ فرمان شروع نخواهد گرفت و کار نخواهد کرد. در این حالت هم باید سریعاً اقدام به تعمیر رله یا دماپا کنیم. اگر موتور یخچال به درستی کار خود را انجام ندهد، دمای آن بالا رفته و مواد داخلی آن فاسد خواهد شد که در این حالت هم مانند حالت اول تمامی محصولات فروشگاه خراب می‌شود و ضرر زیادی وارد خواهد شد.
راه های محافظت از سلامتی ترموستات یخچال
طبیعتاً هر عملی که باعث بالا رفتن بی جهت محفظۀ درونی یخچال شود، می تواند روی عملکرد دماپا اثر بگذارد و به مرور آن را ضعیف کرده و موجب خرابی اش شود. برای مثال با رعایت موارد زیر می توانید به عملکرد بهتر رله دما و همچنین سایر قطعات آن کمک کنید :
- از باز کردن بی مورد درب یخچال خودداری کنید. باز و بسته کردن درب یخچال باعث می شود به خاطر اختلاف دمای بیرون و درون آن، انتقال حرارت صورت بگیرد و دمای یخچال بالا برود. که در نتیجه ترموستات فریزر وارد عمل شده، دستور به روشن شدن کمپرسور می دهد.
- دمای محیط اطراف روی دمای درون یخچال نیز تأثیر می گذارد. پس در فصل های سرما و گرما لازم است محدوده دمایی مشخصی برای یخچال در نظر بگیرید. بهتر است مکان قرارگیری یخچال دمای متعادلی داشته باشد. مثلاً کنار گاز یا فر اصلاً مکان خوبی برای قرار دادن یخچال ها نیست.
- از گذاشتن غذای گرم در داخل یخچال جداً خودداری کنید. این عمل علاوه بر اینکه روی کیفیت مواد غذایی اثر می گذارد، باعث بالا رفتن دمای درون یخچال نیز می شود. که در نتیجه رله دما باید برای تنظیم دما دوباره وارد عمل گردد.
نحوه تعویض ترموستات یخچال‌های فروشگاهی
ترموستات یکی از قطعات مهم در ساختار یک معمولی، صنعتی و فروشگاهی است. در حقیقت این قطعه ساختار بسیار پیچیده و سختی ندارد. اما همان گونه که در بالاتر هم گفته شد دارای بخش‌های متفاوتی است. به همین دلیل است که در برخی شرایط همیشه تعمیر رله دما کار سخت و دشواری به نظر می‌رسد. به همین دلیل شما باید برای نگهداری آن زمان بگذارید و هر هرروز از سلامت بودن این قطعه در یخچال فروشگاهی خود مطمئن شوید در غیر اینصورت ترموستات از کار خواهد افتاد و تمامی محصولات غذایی موجود در یخچال خراب و فاسد می‌شود. پس به محض مشاهده مشکل باید برای تعمیر و یا تعویض ترموستات یخچال فروشگاه خود اقدام کنید.
جمع بندی
در این مقاله از کیمیاتندیس با ترموستات یخچال‌های فروشگاهی آشنا شدید. ترموستات قطعه‌ای بسیار مهم در ساختار یخچال است که دمای داخلی آن را تنظیم می‌کند. این دستگاه با کمپرسور در ارتباط است. نحوه عملکرد این دستگاه بر مبنای انتقال حرارت و سیستم انبساط و انقباض گاز است. در حقیقت هنگامی که دمای یخچال فروشگاه شما روی یک عددی تنظیم می‌شود، نقش دماپا این است که دما را در همان حالت ثابت نگه دارد. ترموستات‌ها در یخچال‌های فروشگاهی به دو نوع دیجیتالی و یا همان الکتریکی تقسیم می‌شود. باید حواستان به سلامت این قطعه باشد تا یخچال شما همیشه سلامت باشد و مواد موجود در آن هیچگاه خراب نشود.
منبع:
